حقوق مردم ایران در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

ترجمه «رسالة الحقوق» امام سجاد (علیه السلام)«خدایت بیامرزد! آگاه باش که پروردگار را بر تو حقوقى است که سراپاى وجودت را فراگرفته است: در هر جنبش و آرامشت در هر جایگاهى که به آن درآیى و در هر اندامى که آن را حرکت دهى و در هر ابزارى که آن را بکارگیرى، از او بر تو حقى واجب است.برخى از این حقوق، بزرگتر از برخى دیگر است و والاترین حقوق الهى، حق خود حضرت اوست که پاس داشت آن را بر تو واجب کرده است؛ و این حق، بن‌مایه دیگر حقوق است و هر حقى از آن ریشه مى گیرد. سپس حقوقى است که نسبت به اندام هاى گوناگونت بر تو واجب کرده و از سر تا قدمت را فراگرفته است؛ چنان که هر یک از اندام هاى هفت گانه چشم و گوش و زبان و دست و پا و شکم و آلت که کارها بدان ها صورت مى بندد، بر تو حقى دارد.خداوند بزرگ، گذشته از اندام ها براى کارهایت نیز حقوقى برگردنت نهاده است، از این رو، نماز و روزه و صدقه و قربانى و دیگر کارهایت بر تو حقى دارد. پس از این ها، حقوق دیگر حق مدارانى است که بر تو حق واجب دارند و از همه واجب تر، حقوق فرادستان توست، سپس حقوق فرودستان و پس از آن حقوق خویشاوندانت. این ها حقوقى است که از هر یک از آن ها حقوق دیگرى برمى آید: حق رهبران بر سه بخش است که واجب ترین آن ها، حق کسى است که به نیرو تو را رهبرى مى کنند. پس از آن حق کسى است که پیشواى علمى توست و سپس حق کسى است که امور مالى تو را اداره مى کند. هر پیشوا و رهبرى، امام بشمار مى رود.حق زیردستان تو نیز سه بخش است: از همه واجب تر حق کسانى است که بر آن ها چیرگى دارى. سپس حق کسانى است که از تو مى آموزند؛ زیرا جاهل، زیردست عالم است و پس از آن حق کسانى چون زنان و خادمان است که در اختیار تو هستند.حقوق خویشاوندان بسیار و چونان سلسله نسب پیوسته و هر که نز, ...ادامه مطلب

عدالت در معارف بشری، کاربرد بسیار وسیعی دارد. با توجه به معانی و کاربردهای مختلف آن در حوزه های زندگی مردم، می توان آن را از زاویه های گوناگون مورد بررسی قرار داد.یکی از حوزه های مورد بررسی «عدالت در حوزة علوم اجتماعی، و وضع قوانین و روابط اجتماعی انسان» 1 است.قرآن کریم هدف و رسالت پیامبران و امامان : را بیان احکام و قوانین الهی و تعلیم و تزکیه 2 برای اقامة عدل و قسط در بین مردم معرفی می کند. لذا آیاتی چون: )و لَقَد أَرسَلْنا رُسُلَنا بِالبَیِّنات و أَنْزَلنا مَعَهُمُ الکتابَ والمیزانَ لیِقُومَ النّاسُ بِالقِسطِ(3 مؤیّد بر پایی عدالت در حوزة اجتماعی زندگی انسان هاست.«این مسأله (اقامة عدل و داد)، با تشکیل حکومت و اجرای احکام و قوانین الهی محقق می شود. البته مردم هستند که در پناه حکومت، عدالت را برپا می کنند.»4امام علی علیه السلام علت پذیرش حکومت را جلوگیری از ستم ستمگران معرفی می کند و می فرماید: «سوگند به خدایی که دانه را شکافت! اگر خدا از دانشمندان تعهد نگرفته بود که در برابر شکم بارگی ستمگران و گرسنگی ستم دیدگان سکوت نکنند، مهار شتر خلافت را بر گردنش انداخته و رهایش می ساختم.»5بنابراین پذیرش حکومت، ارزش ذاتی ندارد، بلکه ابزاری برای تحقق عدالت می باشد. امام علیعلیه السلام در این باره می فرماید: «وَاللّهِ لَهِیَ أَحَبُّ اِلیَّ مِنْ إِمْرَتِکُمْ اِلاَّ أَنْ اُقیمَ حَقّاً اَوْ أَدْفَعَ باطِلاً...»6امام علی علیه السلام آثار ستمگری را این چنین بیان می کند: «إِسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَاحْذَرِ الْعَسْفَ وَالْحَیْفَ، فَإنَّ الْعَسْفَ یَعُودُ بِالْجَلاءِ وَ الْحَیفَ یَعُودُ اِلَی السَّیْفِ»7آن حضرت برای ستمگری دو نتیجه بر می شمرد که عبارتند از:الف) آوارگی مردم؛ب) جنگ و خون ریزی.عدالت د, ...ادامه مطلب

آیا امام علی در غدیر خم به عنوان جانشین پیامبر اسلام تعیین شد؟ «هر کس من مولای او هستم، علی هم مولای اوست». این جمله پیامبر اسلام که در سال دهم هجری در غدیر خم مطرح شد از آن زمان تا به حال محل مناقشه‌ای تعیین‌کننده میان مسلمانان شیعه و سنی است.اهل سنت و گروهی از پژوهشگران شیعه هم می‌گویند از این جمله امامت و خلافت علی، امام اول شیعیان بر نمی‌آید. مخالفان آنها اما مولایی را که پیامبر مسلمانان از آن سخن گفته جانشینِ معصوم او می‌دانند. در تابوی این هفته عبدالفتاح خدمتی، دین‌پژوه اهل سنت و حجت‌الاسلام زکریا مشکور کابلی بر سر همین موضوع بحث می‌کنند.آیا علی در غدیر خم به عنوان جانشین پیامبر اسلام تعیین شد؟اجازه بدهید که برنامه را با آقای خدمتی آغاز کنیم. آقای خدمتی گروهی می‌گویند از آنچه که در حدیث غدیر آمده، خلافت و جانشینی علی، امام اول شیعیان برنمی‌آید. نظر شما در این باره چیست و چرا؟عبدالفتاح خدمتی: بسم‌الله، الحمدالله. [برای درک] علت و سبب واقعه غدیر باید به داستان قبل از حج مراجعه کنیم. حضرت رسول (صلوات الله تعالی و سلام علیه) حضرت علی را وادار کردند که به یمن بروند و از آنجا غنایم جنگی را به مدینه بیاورند. در آنجا همراهان و هیئت همراهی که با حضرت علی در این سفر بودند؛ از جمله بُریده اسلمی- می‌گوید که با علی در رابطه با برخی سخت‌گیری‌هایی که بریده به حضرت علی نسبت می‌دهد درگیر شدیم. بریده اسلمی می‌گوید شکایت علی را به پیامبر بردم و بگو مگو بین همه شروع شد و در آنجا تقریباً پیامبر نارضایتی خود را از بریده و کسانی که از حضرت علی شکایت داشتند ابراز نمود که شما حق ندارید از علی گله کنید. اگر در کاری که او انجام داده سخت‌گیری نسبت به تقسیم غنایم بوده کار دستی انجام داده و تا , ...ادامه مطلب